به گزارش پایگاه مردمی ارتشبه نقل از دفاع پرس: شرکت نوسازی و پشتیبانی هلیکوپترهای ایران (پنها) به عنوان بزرگ‌ترین مرکز تعمیرات اساسی بالگردی در خاورمیانه، تعمیرات و بازسازی انواع بالگردهای نظامی و غیرنظامی کشور را در حد استانداردهای بین‌المللی انجام داده و ناوگان بزرگ بالگردی کشور را همواره در بالاترین سطح پروازی نگاه می‌دارد.

شرکت هلی‌کوپتری ایران که امروز بالاترین مرجع تصمیم‌گیری انواع موتورهای بالگردی ایران نیز به شمار می‌رود، با خرید تعدادی بالگرد از شرکت ایتالیایی آگوستا در سال 1348 شکل گرفت. با خرید تعداد قابل توجهی بالگرد از شرکت آمریکایی بِل در سال 1352 برنامه‌ریزی گسترده برای پشتیبانی ناوگان جدید، سه رکن اصلی جهت پشتیبانی ایجاد شد و بدین ترتیب پنها در جایگاه بزرگترین مرکز تعمیراتی بالگردی خاورمیانه قرار گرفت. این سه رکن عبارتند از: مرکز تعمیر و نگه‌داری (N.M.E)، مرکز تعمیر اساسی (H.D.M.C)، و مرکز پشتیبانی تدارکاتی (N.I.C.P)‌.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و قطع وابستگی به آمریکا، متخصصین پنها با پشتیبانی 570 هزارساعت در طول مدت جنگ تحمیلی در عرصه تعمیرات اساسی، نوسازی و بازسازی ناوگان بالگردی کشور به خودکفایی رسیدند.

در سال 1364 مسئولیت تعمیر و پشتیبانی بالگردهای تجاری کشور نیز به عهده پنها گذاشته شد و موفقیت‌های پنها روز به روز بیشتر شد تا جایی که ظرف مدت 30 سال توانست بیش از هزار و 100 فروند بالگرد را اورهال کند.

پنها دارای سه سایت اصلی است که دو سایت در تهران و یکی از آن‌ها نیز در کیش قرار دارد. این شرکت همچنین در هشت فَسک در سراسر ایران به ارائه خدمات پشتیبانی و تعمیراتی می‌پردازد؛ این فسک‌ها در شهرهای تبریز، کرمانشاه، مسجدسلیمان، اصفهان، بوشهر، بندرعباس، کرمان و مشهد قرار دارند.

شرکت نوسازی و پشتیبانی هلیکوپترهای ایران درحال حاضر 13 نوع بالگرد نظامی و غیرنظامی غربی و شرقی که به سازمان‌های مختلف تعلق دارند را تعمیر و پشتیبانی می‌کند.

از شباویز تا سورنا

شباویز را باید اولین دستاورد پنها دانست. شباویز بالگردی تجاری است که بدنه کامل آن در سال 1372 در پنها طراحی و ساخته شد. سه سال پس از آن، پنها با همکاری صنایع داخلی و دریافت مجوز از سازمان صنایع هوایی، تولید بالگردهای تجاری را به‌صورت رسمی آغاز کرد.

بالگرد شباویز

جدیدترین دستاورد پنها، بالگرد "سورنا" است که در هفتمین نمایشگاه بین‌المللی صنایع هوایی و فضایی ایران در جزیره کیش رونمایی شد. سورنا بالگردی چهار نفره و پیستونی با توان 300 اسب بخار است و با سیستم هیدرولیک و رِنج پروازی 14 هزار پا، متناسب با شرایط آب و هوایی ایران ساخته شده است.

این بالگرد قابلیت سیستم هدایت دوآل و پرواز در سرعت 30 نات باد را داراست. این بالگرد با سرعت پروازی 160 کیلومتر (100 نات) برد پروازی 650 کیلومتر را دارد که این برد قابل افزایش است. سورنا با بدنه تمام کامپوزیت و با هدف گشت‌زنی و آموزش خلبانی تولید شده است.

«صبا»ی دریایی و «هما»ی رادارگریز در صف انتظار

پنها طراحی و تولید سه نوع بالگرد جدید در سه کلاس مختلف را نیز در دست دارد. یکی از این بالگردها که به‌نظر می‌رسد هنوز نامی برای آن انتخاب نشده، یک بالگرد پیستونی است که جایگزین بالگردهای آموزشی جت خواهد شد.

بالگرد دیگر، بالگرد هشت نفره با نام «صبا» است که با 2 موتور خواهد توانست نیازهای دریایی و امداد و نجات، و ترابری را رفع کند. «هما» نیز سومین بالگرد است که در کلاس نیمه‌سنگین طراحی شده و می‌تواند 14 نفر را حمل کند. بالگرد هما در حوزه نظامی نیز قابل استفاده است و این قابلیت را دارد که بنا به ماموریت تعریف شده برای آن، رادارگریز شده و مسلح شود.

بالگردهایی که برای شکار در شب آماده می‌شوند

مسلح کردن انواع بالگردها، یکی دیگر از ماموریت‌هایی است که به پنها محول شده بود و این شرکت توانسته است با هزینه بسیار کم، قدرت آتش بالگردی کشور را سه برابر افزایش دهد. افزایش برد موشک‌ها، «Fire And Forget» شدن موشک‌ها، دقت در شب و شرایط سخت و دامنه تخریب بیشتر از ویژگی‌های امروزی بالگردهای بهینه شده توسط پنهاست.

پنها فعالیت در عرصه سامانه‌های دید در شب و عملیات شبانه بالگردها را نیز آغاز کرده و امروز بخشی از بالگردهای کشور قابلیت دید در شب و پرواز شبانه را دارا هستند.

در این ادامه این گزارش بخش‌های مختلف بزرگ‌ترین مرکز تعمیرات هلی‌کوپتری خاورمیانه را معرفی می‌کنیم:

مرکز مهندسی تعمیر و نگه‌داری بالگردها (N.M.P)

این بخش عنوان بالاترین مرکز فنی و مهندسی ناوگان بالگردی کشور را یدک می‌کشد. این مرکز تعمیرات اساسی، بهینه‌سازی قطعات و سیستم‌های بالگردها را عهده‌دار است.

مونتاژ سبک و سنگین

متخصصین خط پرواز با نظارت بازرسان فنی، بالگردهای منتقل شده به پنها را که برای انجام تعمیرات تخلیه می‌شوند مورد ارزیابی دقیق قرار داده، معایب موجود را شناسایی و سپس به بخش دِمونتاژ منتقل می‌کنند. در این بخش با توجه به کد تعمیراتی بالگرد، قطعات و مجموعه‌ها باز شده و به کارگاه‌های مربوطه ارسال می‌شود و پس از انجام تعمیرات، قطعات دوباره به‌منظور مونتاژ نهایی بالگرد، ارسال می‌شود.

مدیریت مهندسی الکترواَویونیک و سلاح شرکت پنها

انجام امور مهندسی، بهینه‌سازی، نوسازی و تعمیر اساسی انواع نشان‌دهنده‌های ناوبری، موتوری، پروازی، قطب‌نما، تجهیزات ناوبری، رادار و کنترل پرواز در کارگاه‌های مختلف انجام می‌شود.

کارگاه هیدرولیک

در این کارگاه کلیه سامانه‌های نیوماتیکی، پنوماتیکی، هیدرولیکی و سوخت‌رسانی بالگردهای مختلف، تعمیرات اساسی شده و تا پنج هزار PSI تست می‌شود.

کارگاه ترنس میشن (Trance Mission)

کلیه سیستم‌های انتقال نیروی بالگرد، نظیر کلاچ‌ها، جعبه‌دنده‌های اصلی 42 و 90 درجه و ترانمیشن‌های اصلی در این کارگاه تعمیرات اساسی شده و پس از تست در کارگاه مدرن تست‌سل، آماده‌ی نصب روی بالگرد می‌شود.

هاب و ملخ

دقت و حساسیت کامل از ویژگی‌های بارز کارگاه داینامیک است. تعمیر اساسی همه اقلام گردنده بالگردهای سبک و سنگین و عملیات بالانس استاتیکی در این کارگاه انجام می‌شود.

همچنین همه عملیات مربوط به تعمیرات اصلی و دم بالگرد از قبیل تعمیرات موضوعی، باندینگ و بالانس استاتیکی نیز در کارگاه ملخ انجام می‌شود.

مدیریت مهندسی و تعمیر و نگه‌داری موتور

پشتیبانی فنی و تعمیرات اساسی انواع موتورهای و متعلقات تا رده اورهال برعهده این بخش است. سامانه کنترل سوخت موتورهای شرقی و غربی در این‌جا تعمیر اساسی شده و قبل از نصب روی بالگرد توسط تسترهای مربوطه تست می‌شود.

کارگاه کابین

در این کارگاه با توجه به میزان صدمه در جیک و فیکسچرهای مربوطه، کابین و دم بالگرد بازسازی می‌شود.

مدیریت مهندسی تجهیزات زمینی

هیدرولیک تست، نیتروژن، Engine Wash Cart،  Auxiliary Power Unit، GPU  و سرویس سیم یونیت، دستگاه‌ها و تجهیزات زمینی خط پرواز هستند که در این مدیریت طراحی و ساخته می‌شوند.

کارگاه رنگ‌کاری

بدنه بالگرد و همه قطعات دینامیکی و غیردینامیکی پس از آماده‌سازی سطحی مطابق با استانداردهای روز دنیا رنگ‌آمیزی می‌شود.

مونتاژ نهایی و خط پرواز

قطعات و همه مجموعه‌های تولید شده، در این مرحله روی بالگرد نصب و پس از انجام تنظیمات مورد نیاز تست‌های الکترواویونیکی، هیدرولیکی و سیستم سوخت انجام شده و پس از طی این مراحل، بالگرد با تکمیل مدارک و به‌منظور انجام تست‌های پروازی تحویل خط پرواز می‌شود.

با تایید نهایی توسط خلبان تست، و ثبت سوابق و حصول اطمینان از ایمنی بالگرد پایان مراحل تست اعلام می‌شود و بالگرد برای رنگ‌امیزی مطابق میل مشتری به کارگاه رنگ ارسال می‌شود.

مهندسی ساخت

در این بخش انواع قطعات پیچیده، طراحی، مهندسی و ساخته می‌شوند. این‌کار با کمک نرم‌افزارهای مختلف و تجهیزات مدرن و با اتکا به دانش و تخصص پرسنل کارآزموده طبق استانداردهای هوایی و تکنولوژی‌های روز انجام می‌شود.

ساخت قطعات فلزی

بخش قطعه‌سازی پنها با هدف استقرار استانداردهای مرتبط با ساخت قطعات و با اخذ گواهینامه Parts Manufacturer Approval از سازمان هواپیمایی کشوری در سال 1385 شروع به‌کار کرد و از آن تاریخ هرسال قطعات جدیدی را به دامنه کاربرد این گواهینامه افزوده است.

برای تولید انواع قطعات بالگردهای نظامی و غیرنظامی، پنها دارای گواهینامه Approval Prduction Organisation است.

امروز در بخش قطعه‌سازی پنها، انواع قطعات پیچیده و دقیق طبق استانداردهای بین‌المللی و هوایی ساخته می‌شود. این کار توسط دستگاه‌های CNC و روش‌های ماشین‌کاری، ورق‌کاری Strood، فرم‌دهی تیتانیوم و Sandwich Panel صورت می‌گیرد.

کارگاه فایبرگلاس:

مهمترین کار این کارگاه تعمیر و ساخت انواع قطعات غیرفلزی، ساخت قالب‌ها، فرم‌دهی انواع شیشه‌های بالگرد از نوع Pleksiglass و پُلی‌کربنات است.

کارگاه گالوانیک

همه قطعات دینامیکی و غیردینامیکی که ساختار فلزی و غیرفلزی دنیا دارند طبق استانداردهای روز دنیا در این کارگاه پوشش‌دهی می‌شوند.

مرکز طراحی بالگرد پنها

این مرکز با توسعه پژوهشکده بالگرد در سال 1391 و اخذ گواهی تأسیس از قرارگاه ذوالفقار، در فضایی بالغ بر هزار و 500 متر مربع ایجاد شده است. طراحی عمومی، تست و نمونه‌سازی، طراحی آیرودینامیک و مکانیک پرواز، طراحی سازه، طراحی انتقال قدرت و موتور، طراحی ساخت و تکنولوژی و همچنین طراحی الکترواویونیک هفت گروه مختلف این مرکز هستند.

پنها دارای گواهینامه تاییدیه تشکیلات طراحی D.O.A از سازمان هواپیمایی کشوری و مرکز استاندارد دفاعی ایران است.

کارگاه‌های مونتاژ و سیم‌کشی

انواع کابل‌های مورد نیاز بالگردهای تولیدی شرکت پنها و همچنین و تمامی دسته کابل‌های الکتریکی و اویونیکی بالگردهای شرقی و غربی برای استفاده در خطوط تعمیرات، در این کارگاه طراحی و تولید می‌شود.

الکترواَویونیک و ناوبری

طرح‌های ارتقا، نوسازی، طراحی و ساخت، اینک از قالب ایده خارج شده و به ساخت سامانه‌ها و قطعاتی منجر شده که زمینه به‌روزرسانی انواع بالگردها را فراهم کرده است؛ مجموعه M.F.D نمونه‌ای بارز از این مجموعه‌هاست.

جیک و فیکسچر: (Jack and Fixture)

پنها با بهره‌گیری از متخصصین خود و امکانات قادر به طراحی و ساخت انواع جیک و فیکسچرهای مونتاژ بدنه و سامانه‌های بالگرد در بالاترین حد استاندارد است.

معاونت استاندارد و تضمین مرغوبیت

نظارت بر امور تمامی واحدهای تولید و خدماتی پنها به دلیل اهمیت موضوع کیفیت و صلاحیت پروازی مداوم بالگردها در معاونت استاندارد و تضمین مرغوبیت انجام می‌شود. این مهم بر عهده واحد کنترل کیفی، واحد تضمین کیفیت، آزمایشگاه‌های آزمون و کالیبراسیون و واحد تضمین کیفیت طراحی، ساخت و تست پرواز است که طبق استانداردها، آیین‌نامه‌ها و روش‌های مدون منطبق با استانداردهای جهانی صورت می‌گیرد.

آزمایشگاه‌های مدرن پنها بر اساس تأییدیه رسمی مؤسسه رسمی استاندارد، از معتبرترین آزمایشگاه‌های ایران در نوع خود هستند. تنظیم، تعمیر و کالیبراسیون تجهیزات و دستگاه‌های تست، اندازه‌گیری و عیب‌یابی، متالوگرافی، سختی‌سنجی، تعیین مشخصات مکانیکی و متالورژیک فلزات، آزمون‌های شیمیایی و آنالیز روغن‌های سامانه‌های گردنده بالگرد، خدمات متنوعی هستند که توسط این آزمایشگاه ارائه می‌شوند.

اخذ تأییدیه از مراجع معتبر استاندارد کشور، امکان ارائه خدمات اندازه‌گیری دقیق، آزمون‌های مواد شیمیایی و غیرمخرب و نیز کالیبراسیون انواع تجهیزات و ابزارآلات هوایی و غیرهوایی را در پنها ایجاد کرده است.

مرکز کنترل موجودی و تدارکاتی ناوگان: (N.I.C.P)

این مرکز زیر نظر معاونت بازرگانی و امور اقتصادی پنها است. پشتیبانی خدماتی و تدارکاتی بالگردهای ناوگان توسط این مرکز از طریق پیش‌بینی برآورد خرید، ساخت و تعمیرات انجام می‌شود. سامانه مدیریت لجستیکی یکپارچه یکی از پیشرفته‌ترین سامانه‌های تدارکاتی است که توسط شبکه رایانه‌ای آن‌لاین در کوتاه‌ترین مدت اجرای این مأموریت را برعهده دارد.

مدیریت آموزش

آموزش نیروهای جوان و مستعد تازه استخدام شده بر عهده مدیریت آموزش است. این مدیریت که از حوزه‌های معاونت اداری و معاونت انسانی است متولی برگزاری دوره‌های آموزشی تئوری و عملی مرتبط با مشاغل تخصصی پنها و بر طبق استانداردهای روز دنیا مبتنی بر الزامات ISO 1015 است. در حال حاضر این سیستم با بهره‌گیری از امکانات و تجهیزات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، دوره‌های آموزشی تخصصی هوایی و بالگردی متعددی را تدوین و اجرا می‌کند.

*گزارش از مهدی وفایی